Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, yếu tố hết sức quan trọng là Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã đứng trên lập trường giai cấp công nhân, vận dụng sáng tạo lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào hoàn cảnh Việt Nam, phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp, nêu cao ngọn cờ độc lập dân tộc, chủ nghĩa yêu nước, tinh thần tự tôn, tự hào dân tộc, dũng khí đấu tranh anh hùng, bất khuất của nhân dân Việt Nam. Để có thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã vượt qua bao thử thách, cam go để từng bước hoàn thiện đường lối chiến lược, sách lược và có những quyết sách hết sức sáng tạo.
Thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một bước ngoặt khẳng định vị thế của dân tộc Việt Nam trước toàn thế giới. Thắng lợi vĩ đại đó một lần nữa khẳng định bản lĩnh chính trị, tinh thần độc lập, tự chủ, sáng tạo của lãnh tụ Hồ Chí Minh và Đảng ta “Đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”. Đảng ta đã dự đoán chính xác tình hình trong nước và thế giới, có những quyết định đúng đắn, sáng tạo trong xác định đường lối quân sự với phương pháp, hình thức đấu tranh thích hợp là đi từ khởi nghĩa từng phần ở từng địa phương, tiến lên Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên phạm vi cả nước khi có tình thế và thời cơ chín muồi. Vì vậy, dù khi đó chỉ với hơn 5000 đảng viên, nhưng Đảng ta đã lãnh đạo toàn dân tiến hành Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945 giành thắng lợi, mở ra kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Năm 1945 - 1946 là thời kỳ đất nước “ngàn cân treo sợi tóc”. Lúc này, tài chính quốc gia trống rỗng; nạn đói khủng khiếp làm chết hơn 2 triệu người dân. Quân đội của Tưởng, Pháp, Anh tràn ngập khắp từ Bắc đến Nam, câu kết với bọn phản động và các đảng phái “Việt quốc”, “Việt cách” hòng tiêu diệt Đảng ta và chính quyền cách mạng non trẻ. Trong bối cảnh đất nước đầy khó khăn, thử thách, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những quyết đoán mau lẹ, chính xác, linh hoạt, không cho phép phạm phải sai lầm trên những vấn đề có tính nguyên tắc.
Sự nhạy cảm đặc biệt về chính trị của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh dẫn đến thành công với sách lược lợi dụng mâu thuẫn trong hàng ngũ kẻ thù, từng bước đập tan âm mưu và thủ đoạn thâm độc của chúng, làm tan rã bọn tay sai phản động trong nước. Để tăng cường thực lực cách mạng, Đảng đã tổ chức Tổng tuyển cử khẳng định quyền làm chủ đất nước của toàn dân, phát động phong trào “Hũ gạo tiết kiệm”, “Tuần lễ vàng”... đưa dân tộc ta vượt qua thời điểm khó khăn tưởng như cách mạng đã ở bên bờ vực thẳm. Tháng 12 năm 1946, khi điều kiện hòa hoãn không còn, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ động phát động toàn dân kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược để bảo vệ nền độc lập dân tộc. Phải đặt trong hoàn cảnh đặc biệt khó khăn của cách mạng nước ta mới thấy hết ý chí độc lập, tự chủ, tự lực tự cường, sáng tạo và bản lĩnh chính trị của Đảng ta đối với vận mệnh của dân tộc trong bước ngoặt lịch sử cách mạng.
Hơn 7 thập kỷ đã trôi qua, song dư âm thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám 1945 vẫn in đậm, lưu truyền trong tâm thức nhiều thế hệ người Việt Nam và những người yêu nước, tiến bộ trên thế giới. Lịch sử khó có thể lặp lại, song trí tuệ khoa học lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng Cộng sản trong Cách mạng Tháng Tám 1945, ở Việt Nam đã để lại nhiều kinh nghiệm quý cho nhiều quốc gia, dân tộc trên con đường đấu tranh giành, bảo vệ nền độc lập của mình. Đối với cách mạng Việt Nam, những cống hiến to lớn của Đảng trong Cách mạng Tháng Tám không chỉ có giá trị đối với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam trong thế kỷ XX, mà đến nay vẫn còn giá trị rất to lớn trong công cuộc kiến dựng sức mạnh để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.