Tính đến cuối năm 2012, toàn huyện có 42.719 trẻ em (dưới 16 tuổi), chiếm tỷ lệ 23,9% dân số toàn huyện. Trong đó, 100% trẻ em được làm khai sinh đúng độ tuổi và được cấp thẻ khám chữa bệnh miễn phí theo quy định; hầu hết trẻ em mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi không nơi nương tựa được bảo vệ, chăm sóc; gần 900 trẻ em mồ côi cha hoặc mẹ, trẻ em con của người đơn thân gia đình nghèo được hưởng trợ cấp đầy đủ chế độ theo Nghị định 67/2007/NĐ-CP của Chính phủ; hơn 500 trẻ em khuyết tật được quan tâm chăm sóc, phẫu thuật chỉnh hình phục hồi chức năng, được cấp xe lăn, xe ghế bại não, bộ nạn, nẹp, máng chân tay chỉnh hình giúp các em luyện tập và đi lại. Phong trào nhận đỡ đầu trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được duy trì và mở rộng. Đến nay, trên địa bàn huyện có hàng trăm em được các cơ quan, tổ chức, cá nhân nhận đỡ đầu thường xuyên.
Tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi được tiêm chủng đầy đủ tạo miễn dịch cơ bản hằng năm luôn đạt 100%, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi được uống vitamin A đạt trên 98%, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng dưới 5 tuổi giảm từ 28,7% (năm 2002) xuống còn 13,48% (năm 2012), tỷ lệ học sinh bậc tiểu học được xổ giun đạt bình quân trên 97%. Số trẻ em 6 tuổi ra lớp đạt tỷ lệ 100%; trẻ 11 tuổi đã hoàn thành chương trình Tiểu học đạt tỷ lệ 99,16%. Có 317/582 trẻ khuyết tật được giáo dục hòa nhập, đạt tỷ lệ 54,4%. Huyện đã đầu tư xây dựng nhiều công trình dành cho trẻ em như: tầng hoá trường học, xây dựng khu vui chơi cho trẻ em... Đặc biệt với chương trình tầng hoá trường học đã từng bước xây dựng trường kiên cố, khang trang, sạch đẹp tạo điều kiện cho các em được học tập tốt. Đến nay, toàn huyện có 81 trường học từ bậc Mầm non đến bậc THPT thì có đến 42 trường có nhà tầng và 30 trường đạt chuẩn quốc gia.
Công tác vận động xây dựng Quỹ Bảo trợ trẻ em luôn được các ngành, địa phương triển khai thực hiện tích cực với số tiền huy động được hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Từ nguồn quỹ này, đã hỗ trợ cho nhiều em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, mắc các bệnh nặng, hiểm nghèo, chi phí điều trị cao; bị tai nạn thương tích; trẻ em thuộc gia đình nghèo vượt khó học giỏi …
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em vẫn còn một số hạn chế. Kinh phí đầu tư cho các chương trình, mục tiêu vì trẻ em chưa được nhiều. Một số chương trình, mục tiêu, đề án về chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em chưa được các ngành, các cấp phối hợp thực hiện nghiêm túc; một số địa phương chưa gắn việc xây dựng các thiết chế văn hoá dành cho trẻ em với quy hoạch chung về phát triển kinh tế - xã hội. Các khu vui chơi dành cho trẻ em chưa được quy hoạch, đầu tư đồng bộ. Đặc biệt, tình trạng trẻ em vi phạm pháp luật, trẻ em bị xâm hại tình dục vẫn còn xảy ra ở một số nơi và đang có chiều hướng gia tăng, đang là vấn đề đáng báo động hiện nay.
Nguyên nhân của những hạn chế trên là do một số cấp uỷ đảng, chính quyền cơ sở còn xem nhẹ, chưa thật sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tập trung tổ chức thực hiện công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em; sự phối hợp thực hiện giữa các ban, ngành, hội đoàn thể có lúc chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ. Một số gia đình thiếu quan tâm chăm sóc, giáo dục con cháu. Mặt khác, điều kiện kinh phí đầu tư cho các hoạt động chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em chưa đáp ứng nhu cầu thực tế.
Trong thời gian tới, để công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em thật sự có hiệu quả, thiết nghĩ chúng ta cần triển khai thực hiện tốt Chỉ thị số 20-CT/TW của Bộ Chính trị và Kế hoạch số 39-KH/HU, ngày 18/4/2013 của Ban Thường vụ Huyện ủy thực hiện Chỉ thị số 20-CT/TW của Bộ Chính trị “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chăm sóc, bảo vệ và giáo dục trẻ em trong tình hình mới”, trong đó cần tập trung một số nhóm giải pháp chủ yếu sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, hiệu quả quản lý Nhà nước đối với công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em. Tổ chức quán triệt và triển khai sâu rộng Chỉ thị số 20-CT/TW, ngày 05/11/2012 của Bộ Chính trị và Kế hoạch số 39-KH/HU, ngày 18/4/2013 của Huyện ủy. Đồng thời, tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt Nghị định số 36/2005/NĐ-CP, ngày 17/3/2005 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em; Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg ngày 22/4/2010 của Thủ tướng Chính phủ ban hành tiêu chuẩn xã, phường phù hợp với trẻ em; Quyết định số 267/QĐ-TTg ngày 22/02/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia bảo vệ trẻ em giai đoạn 2011 – 2015 và Quyết định số 1032/QĐ-UBND ngày 05/04/2011 của UBND tỉnh Quảng Nam về việc phê duyệt chương trình bảo vệ trẻ em tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2011-2015 nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức cơ sở đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể, đội ngũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đối với công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em. Tăng cường nguồn lực ngân sách địa phương hỗ trợ các chương trình mục tiêu vì trẻ em; bố trí quỹ đất cho việc xây dựng các công trình phúc lợi cho trẻ em; ưu tiên chăm lo cho trẻ em vùng đặc biệt khó khăn, trẻ em các gia đình chính sách, gia đình nghèo và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.
Hai là, tuyên truyền phổ biến kinh nghiệm, giới thiệu những mô hình hay, có hiệu quả, những gương người tốt việc tốt và phê phán những hành vi vô trách nhiệm, hành vi vi phạm quyền và lợi ích của trẻ em. Đa dạng hóa nội dung và mở rộng các hình thức tuyên truyền như: nói chuyện, tọa đàm, văn nghệ, thăm hỏi, tư vấn trực tiếp đến gia đình, đến trẻ em và tổ chức các chiến dịch truyền thông thông qua các đợt cao điểm “Tháng hành động vì trẻ em”, “Ngày Quốc tế thiếu nhi”, “Ngày toàn dân đưa trẻ đến trường”, “Ngày gia đình Việt Nam” …Tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng và nhân rộng các mô hình chăm sóc, bảo vệ trẻ em tại cơ sở (mô hình nhận đỡ đầu cho trẻ em, mô hình xã, thị trấn phù hợp với trẻ em, các mô hình phòng ngừa, ngăn chặn trẻ em rơi vào hoàn cảnh đặc biệt…).
Ba là, thành lập Ban bảo vệ, chăm sóc trẻ em theo hướng cơ cấu kết hợp các ban, ngành, đoàn thể hoạt động kiêm nhiệm nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cấp chính quyền và các ban, ngành đoàn thể trong công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em. Tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ phụ trách công tác gia đình - trẻ em xã, thị trấn; phát triển đội ngũ cộng tác viên, tình nguyện viên làm công tác trẻ em ở thôn. Tổ chức tập huấn, đưa đi đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em ở các xã, thị trấn và đội ngũ cộng tác viên, tình nguyện viên nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em trong tình hình mới.
Bốn là, tiếp tục thực hiện tốt các chính sách phúc lợi xã hội của Nhà nước dành cho trẻ em, nhất là nhóm trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, trẻ em gia đình nghèo, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Tích cực huy động nhiều nguồn lực xã hội cho trẻ em, trước hết xây dựng các đề án, kế hoạch nhằm phát triển hệ thống Quỹ Bảo trợ trẻ em các cấp; đa dạng hóa các hình thức vận động toàn dân tham gia xây dựng Quỹ Bảo trợ trẻ em để cùng với ngân sách Nhà nước chăm lo cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.
Một nhiệm vụ cũng khá quan trọng nữa đó là tăng cường công tác xã hội hóa và huy động nguồn lực dành cho các hoạt động giáo dục và bảo vệ trẻ em. Phát động phong trào “Toàn dân tham gia chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em’’ gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” nhằm thúc đẩy các tầng lớp nhân dân có trách nhiệm tham gia xây dựng môi trường an toàn, lành mạnh và thân thiện với trẻ em, bảo đảm cho tất cả trẻ em đều có cơ hội phát triển một cách toàn diện cả về thể chất, trí tuệ và nhân cách. Tăng cường phối hợp giữa gia đình, nhà trường, các đoàn thể và xã hội; xây dựng diễn đàn tại các trường học, tạo cơ hội để trẻ em tham gia bày tỏ ý kiến của mình, qua đó thu hút sự quan tâm của nhà trường và phụ huynh học sinh về vấn đề nuôi dưỡng, giáo dục và bảo vệ trẻ em để các em trở thành những công dân có ích cho xã hội. Khuyến khích sự đóng góp của các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân cho các hoạt động và công trình dành cho trẻ em, đặc biệt là các chương trình dự án trợ giúp cho trẻ em mồ côi, trẻ em khuyết tật dựa vào cộng đồng. Phát động phong trào “Nhận đỡ đầu, chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc thù khuyết tật, khó khăn hoặc trẻ em chậm tiến...” với nhiều mô hình, hình thức thích hợp. Tổ chức đa dạng, phong phú các loại hình hoạt động của thiếu niên, nhi đồng, như: đào tạo, bồi dưỡng năng khiếu các lĩnh vực, nhất là văn học nghệ thuật; mở rộng các hình thức câu lạc bộ âm nhạc, hội họa, điêu khắc, võ thuật, bơi lội, du lịch, môi trường, an toàn giao thông... Hy vọng với những giải pháp này sẽ tạo ra sức lan toả trong việc xây dựng môi trường an toàn, lành mạnh, thân thiện để trẻ em được sống và phát triển toàn diện về mọi mặt, có cuộc sống ngày càng tốt hơn./.