Huyện Thăng Bình hiện có 132 thôn, tổ dân phố (TDP) (trong đó có: 117 thôn, 15 TDP), số thôn thuộc vùng miền núi: 12 thôn. Trong những năm qua, các thôn, TDP trên địa bàn huyện hoạt động ổn định, giúp UBND cấp xã triển khai thực hiện nhiều chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân.
Đối chiếu với tiêu chuẩn theo Thông tư số 09/2017/TT-BNV (Thôn vùng đồng bằng 400 hộ trở lên, vùng miền núi 200 hộ trở lên; TDP vùng đồng bằng 500 hộ trở lên, vùng miền núi, hải đảo 300 hộ trở lên) thì toàn huyện có 61 thôn đạt tiêu chuẩn quy mô số hộ gia đình; 71 thôn, TDP chưa đạt quy mô số hộ gia đình (trong đó 56 thôn, 15 TDP); số thôn, TDP chưa đạt 50% số hộ gia đình so với tiêu chuẩn là 10 (trong đó có 09 thôn, 01 TDP). Theo đó những thôn, TDP có quy mô nhỏ, số hộ dân ít nhưng vẫn được bố trí số cán bộ hoạt động không chuyên trách và trưởng các đoàn thể chính trị- xã hội như những thôn, TDP có quy mô lớn (mỗi thôn có 5 chức danh hoạt động không chuyên trách và 5 trưởng các tổ chức chính trị - xã hội hưởng chế độ phụ cấp) nên số lượng người hoạt động không chuyên trách ở thôn, TDP rất lớn (tổng số có 626 người hoạt động không chuyên trách ở thôn, TDP và khoảng 590 người là Trưởng các đoàn thể ở thôn, TDP). Với số lượng người hoạt động không chuyên trách lớn và tổ chức đoàn thể chính trị-xã hội nhiều dẫn đến tăng ngân sách chi trả phụ cấp cho những người hoạt động không chuyên trách và ngân sách khoán quỹ phụ cấp kinh phí hoạt động cho các tổ chức chính trị - xã hội ở thôn, TDP; hơn nữa, các thôn, TDP có quy mô nhỏ nhưng chiếm số lượng nhiều dẫn đến lãng phí và không phù hợp trong quản lý, tổ chức và hoạt động khi cơ sở hạ tầng, phương tiện kỹ thuật ngày càng phát triển. Do đó, việc rà soát, sắp xếp, tổ chức lại thôn, TDP trên địa bàn là yêu cầu cấp thiết hiện nay nhằm xây dựng bộ máy ở cơ sở tinh gọn, giảm số lượng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ.
UBND huyện tổ chức hội nghị quán triệt, hướng dẫn việc sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố
Hiện nay, UBND huyện đang yêu cầu UBND các xã, thị trấn đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận trong cán bộ, nhân dân về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng và sự cần thiết phải quy hoạch, sắp xếp lại thôn, TDP. Đồng thời căn cứ tình hình thực tế ở địa phương để thành lập Ban chỉ đạo sắp xếp, sáp nhập thôn, TDP; đảm bảo sự chỉ đạo quyết liệt, thống nhất trong hệ thống chính trị, triển khai đồng bộ các bước để xây dựng đề án chi tiết gửi về Phòng Nội vụ để kịp thời tổng hợp báo cáo UBND tỉnh và hoàn thành việc sắp xếp, sáp nhập thôn, khối phố trong năm 2019.
Theo hướng dẫn của Phòng Nội vụ huyện, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Thăng Bình khi xây dựng đề án sắp xếp, tổ chức sáp nhập thôn, TDP phải đảm bảo phải đảm bảo các nguyên tắc: Tiến hành sắp xếp lại theo hướng hợp nhất, sáp nhập đối với những thôn, TDP không đạt tiêu chuẩn theo quy định, với thôn, TDP liền kề hoặc các thôn, TDP liền kề xung quanh trong cùng một đơn vị hành chính cấp xã, địa hình không chia cắt phức tạp, không làm thay đổi địa giới hành chính cấp xã, thuận lợi cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân; sáp nhập các thôn, TDP có nguồn gốc lịch sử trước đây; sáp nhập các thôn, TDP có nguồn gốc được chia tách ra trước đây; Đối với thôn, TDP có quy mô số hộ gia đình chưa đạt so với quy định nhưng nằm cách xa các thôn, TDP khác (vùng đồng bằng trên 3km, miền núi trên 5km) thì cần phải nghiên cứu cho phù hợp, nhưng nếu có quy mô số hộ gia đình quá thấp (dưới 50 hộ đối với miền núi, dưới 100 đối với đồng bằng) thì phải tiến hành sáp nhập với thôn, TDP gần nhất. Đối với các thôn, TDP đạt tiêu chuẩn về quy mô số hộ gia đình, nhưng nếu địa phương xét thấy việc điều chỉnh, sáp nhập thật sự cần thiết và mang lại nhiều thuận lợi cho địa phương thì lập phương án sáp nhập.... Về quy trình, thủ tục tổ chức thực hiện, UBND các xã, thị trấn xây dựng các Đề án sáp nhập thôn, TDP; tổ chức lấy ý kiến toàn thể cử tri hoặc cử tri đại diện hộ gia đình trong khu vực thành lập thôn mới, TDP mới. Trên cơ sở tổng hợp kết quả các cuộc họp từ các thôn, TDP liên quan trong phạm vi sáp nhập, nếu có hơn 50% tổng số cử tri hoặc cử tri đại diện hộ gia đình trong thôn, TDP tán thành thì lập biên bản xác nhận kết quả họp của các thôn, TDP liên quan trong phạm vi điều chỉnh, trình HĐND cùng cấp thông qua trong quý IV năm 2018 và trình UBND huyện sau khi hoàn chỉnh lần cuối. Sau khi nhận được hồ sơ của UBND cấp xã, UBND huyện tổng hợp và xây dựng đề án tổng thể về quy hoạch, sắp xếp, sáp nhập thôn, TDP trong toàn huyện (hoàn thành trong quý I/2019). UBND huyện hoàn chỉnh hồ sơ gửi Sở Nội vụ thẩm định báo cáo UBND tỉnh trình HĐND tỉnh quyết định trong quý II năm 2019.
Trong quá trình sắp xếp, tổ chức lại thôn, TDP phải gắn với sắp xếp bố trí lại cán bộ đủ năng lực, trình độ, uy tín, nhiệt tình, trách nhiệm để sớm đi vào ổn định và hoạt động hiệu quả. Phấn đấu các thôn, TDP đều có chi bộ đảng và chi hội các đoàn thể gắn với thực hiện chủ trương nhất thể hóa Bí thư Chi bộ đồng thời là Trưởng thôn. Đồng thời xây dựng chính sách hỗ trợ cho những người hoạt động không chuyên trách ở thôn, TDP nghỉ việc do dôi dư sau khi sắp xếp, sáp nhập thôn, TDP.
Sắp xếp thôn, TDP là việc làm cần thiết nhằm bảo đảm quy định và tăng cường công tác quản lý Nhà nước trên tất cả các lĩnh vực; đồng thời, góp phần tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị ở cơ sở, giảm bớt gánh nặng cho ngân sách Nhà nước. Để thực hiện được mục tiêu trên, huyện Thăng Bình sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền chủ trương này đến đông đảo nhân dân trên địa bàn nhằm tạo sự đồng thuận thống nhất cao trong quá trình thực hiện.