Quán triệt và thấu suốt quan điểm lãnh đạo của Đảng, những năm qua, Đảng ủy- Ban chỉ huy quân sự (Ban CHQS) huyện tham mưu cho Huyện ủy ban hành nghị quyết lãnh đạo, Ủy ban nhân dân (UBND) huyện xây dựng kế hoạch tổ chức xây dựng và hoạt động của lực lượng dự bị động viên (DBĐV), dân quân tự vệ (DQTV). Các xã, thị trấn ban hành nghị quyết chuyên đề và xây dựng kế hoạch để tổ chức thực hiện đối với hai lực lượng này. Tập trung xây dựng lực lượng DBĐV ngày càng hùng hậu, lực lượng DQTV vững mạnh, rộng khắp, có số lượng hợp lý, chất lượng chính trị độ tin cậy ngày càng cao, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Năm 2015, cùng với việc tổ chức thực hiện hoàn thành tốt các chỉ tiêu nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương, công tác xây dựng và hoạt động của lực lượng DBĐV và DQTV đã được cấp uỷ, chính quyền quan tâm chú trọng và đạt được nhiều kết quả. Đã phối hợp biên chế sắp xếp quân nhân dự bị (QNDB) vào các đơn vị DBĐV của Bộ, Quân khu, tỉnh, huyện đạt 99,36%, phương tiện kỹ thuật (PTKT) đạt 66,66% chỉ tiêu trên giao; tham mưu UBND huyện điều chỉnh bổ sung kế hoạch xây dựng huy động, tiếp nhận lực lượng DBĐV và xây dựng trạm tập trung QNDB. Công tác huấn luyện luôn được chú trọng, phối hợp với các đơn vị nhận nguồn tổ chức phúc tra, đề nghị gọi tập trung huấn luyện đạt 90,61%, nét mới trong công tác huấn luyện đối với lực lượng này là huấn luyện cho cán bộ khung B (từ cán bộ tiểu đội trở lên), thông qua đó, nâng cao trình độ quản lý chỉ huy của đội ngũ cán bộ. Công tác phát triển đảng luôn được quan tâm, đến nay tỷ lệ đảng trong QNDB hạng 1 đạt 7,09% (tăng 0,46% so với năm trước). Chi trả chế độ cho QNDB tham gia huấn luyện cũng như quản lý đơn vị DBĐV thực hiện đầy đủ, kịp thời; từ đó cán bộ, chiến sỹ QNDB luôn yên tâm công tác, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
Từ huyện đến cơ sở tập trung xây dựng số lượng DQTV đạt 0,9% so với dân số, đảm bảo cơ cấu hợp lý. Chất lượng chính trị, độ tin cậy ngày càng cao; đã kết nạp được 36 đảng viên mới, nâng tỷ lệ đảng trong DQTV đạt 32,18% (vượt chỉ tiêu 1,64%). Xã đội trưởng cơ cấu vào cấp uỷ địa phương cùng cấp đạt 100% (tăng 9,1% so với năm 2014); xã đội phó là đảng viên đạt 100% (tăng 6,67% so với năm 2014). Giữ vững 100% chi bộ quân sự có chi uỷ, hoạt động có chất lượng, hiệu quả. Tỷ lệ đoàn viên trong DQTV đạt 56,27% trong toàn lực lượng (vượt chỉ tiêu 0,19%), hoạt động đoàn trong dân quân cơ động luôn xung kích trong các phong trào đoàn thanh niên ở địa phương. Công tác tập huấn, giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự luôn được coi trọng đúng mức, qua đó nâng cao nhận thức chính trị và kỹ năng quân sự cho cán bộ, chiến sỹ DQTV. Công tác trực sẵn sàng chiến đấu luôn được duy trì thường xuyên, nghiêm túc; phối hợp với Công an, Biên phòng tuần tra, kiểm soát địa bàn theo Nghị định số 77/2010/NĐ-CP của Chính phủ, đã phát hiện và ngăn chặn kịp thời những hành vi gây rối an ninh trật tự. Hoạt động của các tiểu đội dân quân thường trực ở Thị trấn Hà Lam và các xã ven biển trọng điểm quốc phòng- an ninh đạt hiệu quả. Tham gia phòng chống giảm nhẹ thiên tai, tìm kiếm cứu nạn; làm tốt công tác dân vận theo Chỉ thị 76/CT-BQP của Bộ trưởng Bộ quốc phòng (925 ngày công), phong trào “Lực lượng vũ trang chung sức xây dựng nông thôn mới” và thực hiện các hoạt động đền ơn đáp nghĩa đạt nhiều kết quả thiết thực. Thực hiện chế độ chính sách cho DQTV tham gia làm nhiệm vụ bảo đảm theo Luật định. Đến nay đã xây dựng 100% nhà làm việc cho Ban CHQS xã, thị trấn. Những kết quả đạt được nêu trên đã góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương cơ sở, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế- xã hội của huyện nhà.
Tuy nhiên, chất lượng hoạt động của lực lượng DBĐV và DQTV vẫn còn những hạn chế, bất cấp nhất định. Công tác đăng ký, quản lý còn gặp nhiều khó khăn; việc điều động QNDB tham gia huấn luyện chưa đạt chỉ tiêu (90,61/95%); đội ngũ sĩ quan dự bị biên chế vào các đơn vị DBĐV đạt thấp (62%); công tác phát triển đảng trong QNDB hạng 1 gặp nhiều khó khăn (9/22 chỉ tiêu). Việc xây dựng lực lượng DQTV, nhất là lực lượng dân quân trên biển vẫn còn nhiều bất cập; chất lượng huấn luyện có địa phương chưa bảo đảm. Khả năng huy động, phối hợp của lực lượng DQTV với các lực lượng khác trong tuần tra, canh gác, bảo vệ mục tiêu, xử lý các tình huống phức tạp ở địa phương còn chậm, hiệu quả chưa cao. Tỷ lệ thôn đội trưởng là đảng viên đạt thấp (43,93%).
Năm 2016, là năm đầu triển khai thực hiện nghị quyết đại hội Đảng các cấp, tình hình thế giới, khu vực và vấn đề biển Đông tiếp tục có những thay đổi nhanh chóng, sâu sắc và diễn biến phức tạp, khó lường. Các thế lực thù địch tăng cường chống phá bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, thúc đẩy “Tự diễn biến”, “Tự chuyển hóa”, thực hiện “Phi chính trị hóa quân đội”, mà tập trung cao điểm là chống phá nhân sự Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, bầu cử Quốc hội khóa XIV và bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp. Trước những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình; sự chống phá của các thế lực thù địch, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đặt ra yêu cầu rất cao đối với xây dựng nền quốc phòng toàn dân nói chung, xây dựng và hoạt động của lực lượng DBĐV và DQTV nói riêng. Theo đó, cần tập trung xây dựng lực lượng DBĐV hùng hậu, DQTV vững mạnh, rộng khắp, có số lượng hợp lý, chất lượng tổng hợp ngày càng cao, trước hết là chất lượng chính trị; tổ chức biên chế tinh gọn, chặt chẽ; trang bị vũ khí phù hợp; được giáo dục chính trị, pháp luật, huấn luyện quân sự toàn diện, thiết thực; khả năng sẵn sàng chiến đấu và sức mạnh chiến đấu ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng- an ninh trong tình hình mới, thực sự là lực lượng nòng cốt, tin cậy của cấp uỷ, chính quyền địa phương và nhân dân trong huyện. Để đạt được mục tiêu đó, trong thời gian tới, Ban CHQS từ huyện đến cơ sở cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau đây:
Ban CHQS từ huyện đến cơ sở phối hợp tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác DBĐV và DQTV, tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của toàn dân, trước hết là của cấp uỷ, chính quyền và công dân trong độ tuổi tham gia lực lượng DQTV và QNDB đã được sắp xếp biên chế vào các đơn vị DBĐV. Tiếp tục quán triệt thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Kết luận số 41-KL/TW, ngày 31/3/2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khoá X) về “Tiếp tục thực hiện chỉ thị 16-CT/TW của Ban Bí thư (khoá IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới”, Luật DQTV, Pháp lệnh về lực lượng DBĐV, Luật Nghĩa vụ quân sự và các văn bản hướng dẫn thi hành, Nghị quyết số 04-NQ/HU, ngày 01/12/2011 của Huyện uỷ về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DQTV và lực lượng DBĐV trong tình hình mới”, Nghị quyết số 18-NQ/ĐUQS, ngày 23/8/2012 của Đảng ủy quân sự huyện về “Lãnh đạo xây dựng lực lượng DBĐV”, Nghị quyết số 44-NQ/ĐUQS, ngày 31/10/2012 của Đảng uỷ quân sự huyện về “Xây dựng lực lượng DQTV trong tình hình mới”. Từ đó tạo sự đồng thuận thống nhất nhận thức trong toàn xã hội về trách nhiệm, nghĩa vụ trong việc xây dựng và hoạt động của lực lượng DBĐV và DQTV trong tình hình mới.
Ngay từ đầu năm, các xã, thị trấn phối hợp với các đơn vị nhận nguồn thường xuyên phúc tra, quản lý chặt chẽ QNDB hiện có, nhất là số đã sắp xếp biên chế để kịp thời huy động trên 95% quân số tham gia huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên và làm nhiệm vụ khi có lệnh; xây dựng, bổ sung đầy đủ hệ thống kế hoạch động viên. Tập trung xây dựng lực lượng DBĐV đủ số lượng, đảm bảo chất lượng, được quản lý chặt chẽ, giáo dục huấn luyện tốt, sử dụng đúng lúc, có hiệu quả, thực sự là lực lượng chiến lược hùng hậu trong khu vực phòng thủ. Đối với lực lượng DQTV, tổ chức đăng ký độ tuổi công dân theo Luật DQTV, xây dựng kế hoạch luân phiên hợp lý, bảo đảm cơ cấu tổ chức, biên chế cả về số lượng và chất lượng. Chú trọng xây dựng lực lượng dân quân cơ động (DQCĐ), dân quân binh chủng, dân quân biển đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng chính trị và độ tin cậy, xây dựng lực lượng dân quân tại chỗ rộng khắp. Mỗi xã, thị trấn kết nạp từ 1 đến 2 đảng viên mới trong QNDB hạng 1 để nâng tỷ lệ lãnh đạo đạt 7,09% trở lên, phấn đấu khi động viên, tiểu đoàn thành lập đảng bộ, đại đội thành lập chi bộ, trung đội có tổ đảng; đồng thời mỗi địa phương kết nạp từ 1 đến 2 đảng viên trong DQCĐ để nâng tỷ lệ đảng viên trong lực lượng lên trên 32,18%. Giữ vững 100% xã đội trưởng được cơ cấu cấp uỷ cùng cấp, 100% xã đội phó là đảng viên, trên 60,06% thôn đội trưởng là đảng viên. Xây dựng chi đoàn DQCĐ vững mạnh xuất sắc, làm nòng cốt trong hoạt động phong trào đoàn ở địa phương. Giữ vững 100% chi bộ quân sự có chi uỷ và thường xuyên củng cố kiện toàn, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xây dựng chi bộ quân sự đạt trong sạch, vững mạnh để nâng cao năng lực lãnh đạo trong công tác tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền về lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương ở cơ sở.
Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cán bộ DQTV theo phân cấp; chú trọng nâng cao phương pháp huấn luyện quân sự, giáo dục chính trị đối với cán bộ trung đội, Ban CHQS xã, thị trấn. Chuẩn bị đầy đủ mô hình học cụ, vật chất huấn luyện, thao trường bãi tập phù hợp với thực tế ở địa phương. Xây dựng giáo án huấn luyện quân sự đảm bảo đúng chuyên ngành và sát với yêu cầu thực tiễn đặt ra, biên soạn giáo án chính trị phải có tính định hướng tư tưởng hành động và phải được thông qua phê duyệt theo phân cấp. Tổ chức Lễ ra quân huấn luyện (01/3) tại huyện kết hợp với trưng bày các mô hình học cụ, vật chất huấn luyện đồng bộ, hiệu quả, thiết thực, để tạo động lực thúc đẩy hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện. Tiến hành huấn luyện theo phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”. Trong huấn luyện quân sự, nhất là kỹ, chiến thuật, phải trang bị cho cán bộ, chiến sỹ DQTV thuần thục kỹ, chiến thuật cá nhân, tổ, tiểu đội, trung đội, cách sử dụng và làm chủ các loại vũ khí trang bị hiện có, các phương án chiến đấu bảo vệ làng xã, bảo vệ các mục tiêu trọng yếu theo kế hoạch chiến đấu trị an. Đối với các xã Bình Quế, Bình Minh, Bình Lãnh, Bình Giang và thị trấn Hà Lam tổ chức lực lượng dân quân tham gia diễn tập chiến đấu trị an theo kế hoạch và sẵn sàng lực lượng tham gia diễn tập phòng, chống bão lụt, tìm kiếm cứu nạn cấp huyện. Đồng thời tham gia hội thi chỉ huy trưởng, chính trị viên Ban CHQS xã, thị trấn phấn đấu đạt thứ hạng cao.
Tổ chức cho lực lượng dân quân phối hợp với Công an, Biên phòng tăng cường tuần tra, kiểm soát địa bàn theo Nghị định 77/2010/NĐ-CP của Chính phủ; sẵn sàng tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, làm công tác dân vận, vận động quần chúng thực hiện các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước; tham gia xây dựng nông thôn mới, xoá đói, giảm nghèo và các cuộc vận động, các phong trào ở địa phương, cơ sở. Lực lượng dân quân thường trực của thị trấn Hà Lam và các xã ven biển trọng điểm về quốc phòng và an ninh duy trì nghiêm chế độ hoạt động phối hợp, huấn luyện, công tác, sẵn sàng chiến đấu theo Quyết định số 2671/QĐ-BCH ngày 11/11/2014 của Bộ CHQS tỉnh Quảng Nam ban hành Quy chế hoạt động của tiểu đội dân quân thường trực tại xã, phường, thị trấn trọng điểm về quốc phòng và an ninh.
Cùng với các nhiệm vụ trọng tâm nêu trên, các địa phương cần quan tâm đến chế độ chính sách cho lực lượng DBĐV và DQTV theo Luật định, đầu tư kinh phí trang bị công cụ hỗ trợ cho lực lượng DQTV thi hành nhiệm vụ. Làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, công tác sơ, tổng kết gắn liền với thi đua, khen thưởng, nhân rộng điển hình tiên tiến; kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm Luật DQTV và Pháp lệnh về lực lượng DBĐV. Thực hiện tốt các vấn đề nêu trên chính là góp phần xây dựng lực lượng DBĐV hùng hậu, DQTV vững mạnh, rộng khắp, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới./.