Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở có quá trình hình thành và phát triển qua các thời kỳ cách mạng; là tai, là mắt, là cánh tay nối dài của lực lượng Công an tại địa bàn cơ sở. Thời gian qua, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở đã và đang khẳng định vai trò quan trọng của mình trong việc thực hiện nhiệm vụ phối hợp bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm; làm nòng cốt trong phong trào xây dựng toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, góp phần quan trọng phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa bàn cơ sở.
Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở đã được Quốc hội khóa XV thông qua có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2024 đã đáp ứng yêu cầu thực tiễn khách quan trong việc bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở; đồng thời kiện toàn, tinh gọn đầu mối gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tạo cơ sở pháp lý vững chắc, toàn diện, xây dựng, củng cố, duy trì lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở. Trên cơ sở rà soát, đánh giá thực trạng hoạt động hiện nay của các lực lượng quần chúng đang tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Luật đã điều chỉnh quy định về nhiệm vụ của các lực lượng này sau khi được kiện toàn bảo đảm phù hợp với trình độ, năng lực và thể hiện rõ tính chất là tham gia hỗ trợ lực lượng Công an cấp xã trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở, không trùng lặp với nhiệm vụ của Công an cấp xã và chính quyền cơ sở với 6 nhóm nhiệm vụ được giao, bao gồm hỗ trợ thực hiện các nhiệm vụ: Nắm tình hình về an ninh, trật tự; xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ; quản lý hành chính về trật tự xã hội; vận động, giáo dục người đã có hành vi vi phạm pháp luật đang cư trú tại cơ sở; tuần tra bảo đảm ANTT, an toàn giao thông; thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT khi được điều động.
Theo quy định của Luật, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là lực lượng do chính quyền địa phương thành lập (được hình thành từ việc kiện toàn 3 lực lượng sẵn có bao gồm: Công an xã bán chuyên trách và Bảo vệ dân phố, Tổ dân phòng) trên cơ sở tự nguyện của người dân để hỗ trợ Công an cấp xã, giúp UBND cấp xã trong bảo vệ an ninh, trật tự và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Chịu sự lãnh đạo toàn diện của cấp ủy Đảng, sự quản lý của UBND xã; sự hướng dẫn, phân công, kiểm tra của Công an xã.
Để thu hút người dân, đặc biệt là những người trẻ tuổi tham gia lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng này, Luật quy định người tham gia lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở được hưởng tiền hỗ trợ thường xuyên hằng tháng, được hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế theo mức do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định; được hưởng hỗ trợ, bồi dưỡng khi được cử đi bồi dưỡng, huấn luyện, thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của cấp có thẩm quyền hoặc khi được điều động, huy động thực hiện nhiệm vụ; được trang bị, sử dụng trang phục, huy hiệu, phù hiệu, biển hiệu, giấy chứng nhận, phương tiện, thiết bị cần thiết để thực hiện nhiệm vụ và các điều kiện bảo đảm hoạt động khác quy định tại Luật.
Theo đó, HĐND tỉnh Quảng Nam đã ban hành Nghị quyết quy định tiêu chí thành lập, tiêu chí số lượng thành viên tổ bảo vệ an ninh, trật tự (ANTT); chế độ, chính sách đối với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở trên địa bàn Quảng Nam. Theo đó, mỗi thôn, tổ dân phố thành lập 1 tổ bảo vệ ANTT gồm tổ trưởng, 1 tổ phó và tổ viên. Thôn dưới 350 hộ gia đình, tổ dân phố dưới 500 hộ gia đình: 3 thành viên/tổ; thôn có từ 350 hộ gia đình, tổ dân phố có từ 500 hộ gia đình trở lên, ngoài số lượng quy định như trên thì cứ tăng thêm đủ 175 hộ gia đình đối với thôn, đủ 165 hộ gia đình đối với tổ dân phố thì thêm 1 thành viên/tổ... Về chế độ, chính sách đối với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở: Mức hỗ trợ thường xuyên hằng tháng với tổ trưởng là 1,0 mức lương cơ sở; tổ phó 0,9 mức lương cơ sở; tổ viên 0,8 mức lương cơ sở. Trường hợp người tham gia tổ bảo vệ ANTT kiêm nhiệm các chức danh khác hoặc các đối tượng khác kiêm nhiệm người tham gia tổ bảo vệ ANTT thì được hưởng 100% mức phụ cấp, bồi dưỡng, hỗ trợ của chức danh kiêm nhiệm. Trường hợp 1 người kiêm nhiệm nhiều chức danh chỉ được hưởng mức cao nhất…
Lễ ra mắt lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở tại xã Bình Nguyên
Sáng ngày 01/7/2024, toàn bộ 22 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Thăng Bình đã tổ chức Lễ ra mắt lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Để lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, ngoài 06 nhóm nhiệm vụ Luật định, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc các nội dung sau:
Thứ nhất, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở phải luôn nâng cao nhận thức và tinh thần trách nhiệm. Nâng cao nhận thức rõ vai trò và nhiệm vụ của mình trong công tác bảo vệ an ninh, trật tự tại địa bàn cơ sở. Luôn đề cao tinh thần trách nhiệm, sẵn sàng nhận nhiệm vụ và xử lý mọi tình huống phát sinh xảy ra tại địa bàn cơ sở, thực hiện tốt vai trò là “cánh tay nối dài” của lực lượng công an xã trong bám sát địa bàn, gần dân, hiểu dân, phối hợp, hỗ trợ đắc lực thực hiện nhiệm vụ đảm bảo an toàn cho Nhân dân, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa bàn khu dân cư, phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở phải chịu sự hướng dẫn, điều động của lực lượng Công an xã và tăng cường phối hợp với các lực lượng chức năng Công an, Quân sự, các tổ chức đoàn thể, Ban cán sự thôn, khu phố trong công tác tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Sự phối hợp đồng bộ và hiệu quả sẽ giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bảo vệ an ninh, trật tự tại địa phương.
Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân. Phát huy vai trò mỗi cán bộ bảo vệ ANTT là một tuyên truyền viên, tích cực vận động Nhân dân tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; giúp người dân hiểu rõ trách nhiệm của mình, cùng nhau xây dựng một môi trường sống an toàn, lành mạnh và văn minh.
Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở cần thường xuyên được bồi dưỡng, nâng cao trình độ pháp luật, chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng xử lý tình huống để nắm vững kiến thức, kỹ năng cần thiết, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Với sự chuẩn bị chu đáo về mọi mặt, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở đã ra mắt và sẵn sàng nhận nhiệm vụ. Các quy định trong Luật sẽ là hành lang pháp lý quan trọng, giúp lực lượng này trở nên chính quy, chuyên nghiệp hơn, đóng góp hiệu quả vào sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn TTATXH ở địa bàn cơ sở.