Trong ảnh:Hội viên phụ nữ thu gom rác thải tại xã Bình Tú.
Theo quy định của Chương trình mục tiêu quốc gia, để xã được công nhận là xã NTM phải đạt 19 tiêu chí, trong đó, để đạt tiêu chí về môi trường phải hoàn thành 5 nội dung, đó là: Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia đạt 75%; 100% các cơ sở sản xuất kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường; không có các hoạt động gây suy giảm môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh, sạch, đẹp; nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch; chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định.
Đến nay, đã có 7 xã của huyện Thăng Bình đạt chuẩn nông thôn mới gồm: Bình Tú, Bình An, Bình Quí, Bình Định Bắc, Bình Định Nam, Bình Giang và Bình Chánh. Năm 2017, có 4 xã phấn đấu về đích nông thôn mới gồm: Bình Phú, Bình Trị, Bình Trung và Bình Sa. Hiện các địa phương này đã cơ bản đạt được 19/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Rõ ràng, việc triển khai xây dựng nông thôn mới đã thay đổi mọi mặt của đời sống người dân, hệ thống giao thông nông thôn được đầu tư xây dựng, đường làng ngõ xóm khang trang, hệ thống điện chiếu sáng bao phủ, kênh mương thủy lợi được cứng hóa, phục vụ nhu cầu sản xuất của người dân. Có thể thấy, bằng nguồn vốn của chương trình cùng sự đóng góp của nhân dân, các tiêu chí về hạ tầng, cơ sở vật chất đầu tư là điều dễ nhận thấy, nhưng với “tiêu chí mềm” như tiêu chí về môi trường thì việc đạt được đã khó, mà giữ vững tiêu chí này lại càng khó hơn. Cụ thể đó là việc thu gom, xử lý rác thải tại khu dân cư. Việc đầu tư phương tiện cho tổ đội thu gom ở một số địa phương đang còn gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn kinh phí. Vấn đề sâu xa hơn đó là chế độ đãi ngộ đối với các tổ đội thu gom này là quá thấp, chỉ tầm vài trăm nghìn đồng/tháng, không đủ để trang trải cuộc sống. Trong khi đó, sức ép ô nhiễm ngày càng lớn từ sự gia tăng dân số, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, chất thải nông nghiệp, sinh hoạt, sản xuất ngày càng tăng. Tại nhiều địa phương, một số nhân công trong tổ đội thu gom rác thải đã xin nghỉ việc vì khối lượng công việc nặng nhọc mà đồng lương nhận được là quá thấp. Do đó, đây mới chỉ là giải pháp tạm thời chứ chưa có tính bền vững lâu dài.
Phát biểu tại hội nghị tổng kết việc lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân đối với kết quả xây dựng nông thôn mới vừa diễn ra vào sáng ngày 13.12, ông Nguyễn Đình Nguyện – Trưởng Ban đại diện Hội người cao tuổi huyện cho rằng, muốn thực hiện đạt tiêu chí môi trường thì ý thức người dân là yếu tố then chốt. Chúng ta không nên quá hô hào mà phải bằng việc làm cụ thể. Người dân phải biết phân loại rác thải giữa vô cơ và hữu cơ, phải có ý thức giữ gìn vệ sinh chung. Ông Nguyện dẫn giải, đơn cử như việc không rải vàng mã khi đưa tang, liệu rằng tỉ lệ người dân tham gia đầy đủ là bao nhiêu phần trăm? trong khi đây là vấn đề tâm linh.
Bên cạnh vấn đề rác thải thì việc quan tâm quy hoạch nghĩa trang đạt chuẩn, tăng cường trồng cây xanh, có hệ thống thu gom, xử lý nước thải, chất thải tập trung ở mỗi xã đang là vấn đề khó thực hiện triệt để do quỹ đất cũng như kinh phí hạn hẹp. Về tỷ lệ hộ dân được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia trên địa bàn nông thôn chỉ đảm bảo ở con số tương đối. Trong khi đó, ranh giới giữa nước sạch và nước hợp vệ sinh còn chưa rõ ràng, nhiều xã mới chỉ đạt tiêu chuẩn nước hợp vệ sinh chứ chưa đạt tiêu chuẩn nước sạch. Và thực tế, các công trình nước sạch được đầu tư hàng tỉ đồng nhưng chưa đem lại hiệu quả tại các xã Bình Lãnh, Bình Định Nam thời gian qua đã cho thấy những hệ lụy từ sự thiếu khảo sát trong quá trình đầu tư.
Việc xây dựng NTM đặt ra mục tiêu, tiêu chí cho các địa phương vừa là thách thức, vừa là động lực, là cơ hội để bộ mặt nông thôn khởi sắc trên đà phát triển. Do đó, việc tuyên truyền cho người dân nhằm nâng cao nhận thức về môi trường, về các tiêu chí NTM là điều quan trọng. Song, vấn đề cốt lõi trong triển khai thực hiện đó là sự phối kết hợp giữa các cấp chính quyền và nhân dân để mục tiêu đạt được mục tiêu bền vững trong xây dựng nông thôn mới./.