Tiêu chí về “Khu dân cư NTM kiểu mẫu”
Theo Quyết định 2663/QĐ-UBND của UBND tỉnh “ Khu dân cư NTM kiểu mẫu” trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020, khu dân cư được xác định trong phạm vi địa giới của 1 thôn (bản). Từ năm 2017-2020, các xã đạt chuẩn NTM hoặc xét công nhận lại xã đạt NTM phải có ít nhất 1 thôn đạt chuẩn “Khu dân cư NTM kiểu mẫu”. Ngoài 19 tiêu chí theo chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, thì bắt buộc các xã đạt NTM phải có thêm tiêu chí khu dân cư kiểu mẫu. Bộ tiêu chí “Khu dân cư NTM kiểu mẫu” có 10 tiêu chí gồm giao thông, điện, vườn và nhà ở hộ gia đình, thu nhập, hộ nghèo, văn hóa-giáo dục-y tế, môi trường, hệ thống chính trị và an ninh- trật tự xã hội, chấp hành pháp luật và hương ước cộng đồng, về sản xuất kinh doanh. Về tiêu chí giao thông, phải đạt 100% mặt đường sạch đường trục chính thôn, ngõ xóm, 90% phải được cứng hóa, 80% có cây xanh, bóng mát, có cắm mốc hành lang theo quy hoạch, có biển báo giao thông, có tổ tự quản, có phân giao cho từng nhà dân giữ gìn vệ sinh xanh, sạch, đẹp. Tiêu chí điện đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, an toàn, chất lượng điện đảm bảo ổn định của điện áp cho phép, 100% số hộ dân được sử dụng điện, 80% số tuyến đường chính trong thôn và các ngõ, xóm có hệ thống điện chiếu sang. Với tiêu chí vườn và nhà ở hộ gia đình, 90% số hộ đã thực hiện chỉnh trang vườn nhà, 80% tổng diện tích còn lại của vườn được trồng các loại cây do ngành nông nghiệp khuyến cáo, đảm bảo cảnh quan, không có cây tạp trong gia đình; nông sản sản xuất trong vườn đảm bảo an toàn thực phẩm; 100% hộ gia đình có chuồng trại chăn nuôi đúng quy trình, đảm bảo vệ sinh môi trường, 80% số hộ có nơi để dụng cụ sản xuất, thiết bị máy móc và vật tư an toàn và đảm bảo vệ sinh môi trường; 70% số hộ có hàng rào cổng ngõ được xây dựng, cải tạo sạch đẹp, hài hòa với cảnh quan làng quê; trong thôn không có nhà dột nát, nhà ở phải có kiến trúc, mẫu mã phù hợp với phong tục tập quán, giữ được nét đặc trưng của địa phương, gọn gàng, ngăn nắp, sạch sẽ, vệ sinh. Tiêu chí thu nhập bình quân đầu người phải hơn 15% so với thu nhập bình quân đầu người/năm của xã. Không còn hộ nghèo. Nhà văn hóa và khu thể thao phải đạt chuẩn, có kế hoạch hoạt động thu hút mọi người tham gia các phong trào trong thôn, phải có tường rào cổng ngõ, khuyến khích làm hàng rào bằng cây xanh, diện tích trồng hoa và cây xanh chiếm tối thiểu 20% diện tích khuôn viên nhà văn hóa, có công trình vệ sinh sạch sẽ, đảm bảo tiêu chuẩn quy định, có hệ thống truyền thanh đến được với mọi nhà trong thôn, có hệ thống âm thanh, ánh sáng và các thiết bị khác đảm bảo sinh hoạt văn hóa, văn nghệ trong thôn. Khu thể thao thôn có một số dụng cụ tập luyện thể thao phù hợp, tổ chức các hoạt động thể dục, thể thao đáp ứng nhu cầu của người dân trong thôn. Thôn phải được công nhận và giữ vững danh hiệu “Thôn văn hóa” 5 năm liền trở lên, trên 90% hộ gia đình đạt tiêu chuẩn “gia đình văn hóa”. Về giáo dục, tỷ lệ trẻ em 6 tuổi vào lớp 1, trẻ hoàn thành chương trình tiểu học vào THCS đạt 100%, không có học sinh tự ý bỏ học, không có học sinh xếp loại học lực yếu, đạo đức khá, có xây dựng và quản lý, sử dụng tốt quỹ khuyến học, có tủ sách với 100 đầu sách trở lên tại nhà văn hóa thôn. Về y tế, có tối thiểu 1 nhân viên y tế được đào tạo theo khung chương trình Bộ Y tế quy định thường xuyên hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ được giao, không phát sinh đối tượng mắc bệnh xã hội trong năm, tỷ lệ hộ dân tham gia BHYT đạt trên 95%, tỷ lệ hộ dân trong thôn có tủ thuốc y tế trên 70%. Về tiêu chí môi trường, 100% hộ dân được dùng nước hợp vệ sinh và tham gia các dịch vụ môi trường, có ý thức bảo vệ cảnh quan môi trường và cam kết không gây ô nhiễm môi trường, không vứt bừa bãi xác động vật chết ra môi trường, định kỳ tối thiểu mỗi tháng 1 lần làm vệ sinh chung toàn xóm. Về hệ thống chính trị và an ninh, trật tự xã hội, chi bộ thôn phải đạt danh hiệu trong sạch vững mạnh, thôn và các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội phải đạt danh hiệu tiên tiến trở lên, an ninh trật tự đảm bảo, không có tổ chức, cá nhân hoạt động chống Đảng, chính quyền, phá hoại kinh tế, truyền đạo trái phép, khiếu kiện trái pháp luật, không có tụ điểm phức tạp về trật tự xã hội và không phát sinh thêm về người mắc tệ nạn xã hội, không có cá nhân vi phạm luật giao thông, không xảy ra cháy nổ gây hậu quả nghiêm trọng. Người dân chấp hành tốt pháp luật, quy ước, hương ước, đóng góp các khoản xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu như đã thống nhất và các khoản khác theo quy định của pháp luật. Về tiêu chí sản xuất kinh doanh, 100% hộ dân trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trông thủy sản đều ký cam kết và thực hiện đúng cam kết, không lạm dụng hóa chất hoặc sử dụng chất cấm trong sản xuất, không có hộ sản xuất, kinh doanh các mặt hàng vi phạm các quy định hiện hành của Nhà nước.
Mức hỗ trợ xây dựng “Khu dân cư NTM kiểu mẫu”
Theo quyết định 245/QĐ-UBND ngày 18 tháng 01 năm 2017 của UBND tỉnh Quảng Nam về quy định nội dung hỗ trợ xây dựng “Khu dân cư NTM kiểu mẫu” trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016 -2020, phạm vi áp dụng là các xã có quy hoạch xây dựng xã NTM được UBND cấp huyện phê duyệt. Đối tượng áp dụng là cộng đồng dân cư nông thôn ở các thôn, làng đã được xét chọn và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu theo quyết định 2663/QĐ-UBND. Nguyên tắc hỗ trợ, phải có hồ sơ đăng ký xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu do UBND cấp xã lập. Mức hỗ trợ từ ngân sách Trung ương, tỉnh là 500 triệu đồng/khu dân cư, tối đa 1 khu dân cư/1 xã. Giai đoạn 2017-2020, hỗ trợ không quá 65% số xã có quy hoạch xây dựng xã NTM được UBND huyện phê duyệt. Kinh phí hỗ trợ được giao cho UBND xã quản lý, thanh quyết toán theo quy định hiện hành của Nhà nước. Nội dung hỗ trợ gồm xây dựng hàng rào xanh, trồng cây xanh, trồng hoa, trồng cây bóng mát ở trục đường chính và nhà văn hóa thôn; điện chiếu sáng ở trục chính thôn; xây dựng một số mô hình phát triển kinh tế VAC, thực hiện vệ sinh môi trường, di dời chuồng trại chăn nuôi không đảm bảo vệ sinh, lắp biển báo giao thông, lắp pano áp phích tuyên truyền, mua sắm một số dụng cụ tập luyện thể dục, thể thao; sửa chữa khu nhà vệ sinh Nhà văn hóa thôn, tủ sách văn hóa, và các nội dung cần thiết, phù hợp khác để thực hiện các tiêu chí xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu.
UBND cấp xã được sử dụng tối đa không quá 2% trong tổng kinh phí Nhà nước hỗ trợ trực tiếp xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu (500 triệu đồng) để hỗ trợ cho Ban chỉ đạo xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, Ban Nhân dân họp dân, tuyên truyền, vận động và triển khai thực hiện phương án, đánh giá, công nhận đạt tiêu chí, khen thưởng và các nội dung liên quan khác đến xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu.
Từng nội dung khi đưa vào phương án và mức hỗ trợ cho từng đối tượng phải được nhân dân bàn bạc thống nhất. Ưu tiên lựa chọn những nội dung cần thiết, phù hợp với điều kiện nguồn lực, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng nợ nần không có khả năng thanh toán./.