Kết quả đáng ghi nhận
Đến nay, đã tổ chức được 42 lớp tập huấn xây dựng nông thôn mới 1.100 cán bộ xã, thôn; hoàn thành công tác tuyên truyền xây dựng nông thôn mới đến cộng đồng dân cư ở 118 thôn trên địa bàn huyện; xây dựng hơn 500 chuyên mục phát thanh tuyên truyền các chủ trương chính sách về xây dựng nông thôn mới, các bản tin về xây dựng giao thông nông thôn, giao thông nội đồng, xây dựng cánh đồng mẫu. 100% số xã đã được phê duyệt Đồ án quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết khu trung tâm, Đề án xây dựng nông thôn mới; Đề án phát triển sản xuất nâng cao thu nhập cho cư dân nông thôn và tổ chức thành công Lễ phát động “Toàn dân chung sức xây dựng xây dựng nông thôn mới”. Bộ máy thực hiện quản lý, điều hành Chương trình từ huyện, xã, thôn thường xuyên được củng cố, kiện toàn cơ bản đáp ứng yêu cầu.
Từ nhiều nguồn vốn, các xã xây dựng được 582,76 km giao thông nông thôn, 34,638km giao thông nội đồng, 53 km đường ĐH bức xúc, 101 km kênh nội đồng. Toàn huyện có 41/68 trường đạt chuẩn, một số xã đạt cao như Bình An (4/4 trường), Bình Nguyên (3/3 trường), Bình Trị (3/3 trường), Bình Lãnh (3/3), Bình Đào (2/3 trường), Bình Triều (3/4 trường), Bình Giang (3/4 trường). Có 18/21 trạm y tế đạt chuẩn, công tác chăm sóc sức khỏe được chú trọng, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế tăng theo từng năm ở các địa phương, 100% số hộ trên địa bàn huyện sử dụng điện lưới Quốc gia; 91/117 đạt thôn văn hóa, thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với xây dựng nông thôn mới. Tỷ lệ hộ nghèo bình quân của huyện năm 2015 theo chuẩn cũ còn 7.05% giảm 14,65% so với năm 2010 (21,7%), có 14/21 xã đạt tiêu chí hộ nghèo (tỷ lệ 67%), tăng 14 xã so với năm 2010, có 15/21 xã đạt tiêu chí thu nhập (tỷ lệ 72%), tăng 15 xã so với năm 2010. Thu nhập bình quân năm 2015 đạt 22,049 triệu đồng/người/năm, tăng 11,945 triệu đồng/người/năm so với năm 2010 (10,104 triệu đồng/người/năm).
Cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp. Ảnh XV
Môi trường ở khu vực nông thôn đã được cải thiện đáng kể, có 22/22 xã, thị trấn đã triển khai đề án thu gom rác thải, nghĩa trang nhân dân được quy hoạch, người dân nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 95%, các chương trình giảm ô nhiễm môi trường được áp dụng như xây dựng hầm Bioga, chăn nuôi trên nền đệm lót sinh học, hình thành các khu giết mổ tập trung.
Hệ thống tổ chức, chính trị, xã hội luôn được huyện quan tâm với việc thực hiện kế hoạch đào tạo hằng năm, khuyến khích cán bộ tham gia các lớp đào tạo hệ vừa học vừa làm, đào tạo sau đại học; tính đến cuối năm 2015 toàn huyện có 88% cán bộ công chức cấp xã đạt chuẩn theo quy định là nguồn lực quan trọng trong việc xây dựng nông thôn mới. Tình hình an ninh chính trị trật tự an toàn xã hội trên địa bàn những năm qua cơ bản ổn định, nhân dân luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý điều hành của Nhà nước.
Tổng nguồn vốn đã huy động là hơn 2,238 nghìn tỷ đồng. Trong đó: Ngân sách Trung ương là hơn 40,6 tỷ đồng, ngân sách tỉnh là gần 36,6 tỷ đồng, ngân sách huyện là gần 10,5 tỷ đồng, ngân sách xã là hơn 5,6 tỷ đồng, vốn lồng ghép các chương trình, dự án là 419 tỷ đồng, vốn tín dụng là hơn 1,420 nghìn tỷ đồng, vốn đầu tư của doanh nghiệp là hơn 167,7 tỷ đồng, đóng góp của người dân là hơn 136 tỷ đồng.
Hệ thống kênh nương, giao thông nội đồng được chú trọng đầu tư. Ảnh XV
Số tiêu chí đạt nông thôn mới của các xã không ngừng tăng lên, theo đó năm 2010, bình quân tiêu chí đạt của các xã: 1,47 tiêu chí/xã, tính đến cuối năm 2015 số tiêu chí đạt bình quân 13,14 tiêu chí/xã, tăng bình quân 11,67 tiêu chí/xã.
Có 6 xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2014-2015, tỷ lệ 28,57%, tăng 8,57% so với chỉ tiêu Nghị quyết; xã đạt từ 10 – 15 tiêu chí: 10 xã (chiếm 47,6%); xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí: 5 xã (chiếm 23,8%).
Bài học kinh nghiệm
Sau 5 năm thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:
Một là, địa phương nào có hệ thống chính trị vững mạnh, hoạt động đồng bộ, xây dựng được phương án, kế hoạch, phân công nhiệm vụ rõ ràng; cán bộ lãnh đạo tâm huyết, trách nhiệm thì việc triển khai thực hiện Chương trình theo Đề án được duyệt đạt được kết quả theo lộ trình đề ra, bộ mặt nông thôn mới ở nông thôn ngày càng thể hiện rõ nét.
Hai là, chú trọng tốt công tác tuyên truyền thường xuyên, liên tục bằng nhiều hình thức, sâu rộng làm cho cán bộ đảng viên và nhận thức sâu sắc về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới thì những địa phương đó có sự đồng thuận cao của cộng đồng dân cư và huy động được nguồn lực để xây dựng nông thôn mới.
Ba là, vai trò đầu tàu gương mẫu, hạt nhân tiêu biểu là nhân tố tích cực trong phong trào quần chúng cần được chú trọng, động viên kịp thời để phát huy và nhân rộng trong quá trình xây dựng nông thôn mới.
Bốn là, xây dựng nông thôn mới cần nguồn lực hết sức lớn, việc huy động được nguồn lực phải đa dạng, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương mình, như khai thác quỹ đất, nhân dân đóng góp, hiến đất, vật kiến trúc, kết nghĩa xây dựng nông thôn mới với các đơn vị, doanh nghiệp, mỗi việc làm của một doanh nghiệp thể hiện một dấu ấn thiết thực phục vụ lợi ích của toàn xã hội.
Giải pháp thời gian tới
Thứ nhất, đẩy mạnh công tác vận động, tuyên truyền và công tác thi đua xây dựng nông thôn mới bằng nhiều hình thức: Hội thi, Panô áp phích, tờ rơi… Tăng số lượng, thời lượng phát thanh trên hệ thống phát thanh huyện, xã, nhân rộng những mô hình làm tốt tại các địa phương; làm cho người dân nhận thức rằng ‘‘mỗi nhà đạt nông thôn mới thì thôn đạt nông thôn mới và xã nông thôn mới”, để cho người dân thấy được vai trò chủ thể của mình trong xây dựng nông thôn mới với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân đóng góp, dân làm và dân hưởng thụ”, tránh sự trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước, huy động mọi nguồn lực để xây dựng chương trình một cách có hiệu quả.
Hai là, củng cố nâng cao chất lượng hoạt động của Ban chỉ đạo các cấp, ban quản lý xã và Ban phát triển thôn. Thực hiện nội dung Quyết định 1996/QĐ-TTg ngày 04/11/2014 về Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức và biên chế của văn phòng điều phối giúp ban chỉ đạo thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới các cấp.
Ba là, tập trung mọi nguồn lực cho phát triển sản xuất nhằm nâng cao thu nhập cho cư dân nông thôn.
- Thực hiện Quyết định số 2460/QĐ-UBND ngày 15/9/2014 của UBND huyện về Ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Đề án “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững” theo Quyết định số 889/QĐ-TTg ngày 10/6/2013 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn huyện.
- Đẩy mạnh chỉ đạo phát triển sản xuất, chuyển đổi mạnh cơ cấu sản xuất, trong đó ưu tiên phát triển nông nghiệp toàn diện. Thực hiện tốt các cơ chế, chính sách vừa mới ban hành của Trung ương, tỉnh...
- Quy hoạch sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá, đảm bảo tính bền vững, trong đó chú trọng quy hoạch xây dựng các cánh đồng mẫu, cánh đồng tập trung cho năng suất, sản lượng, chất lượng hiệu quả cao;
- Đẩy mạnh phát triển ngành chăn nuôi, theo hướng tăng tỷ lệ sind hoá đàn bò, nạc hoá đàn heo; trong đó phát triển chăn nuôi theo mô hình an toàn sinh học trên nền đẹm lót sinh học; tăng tỷ trọng chăn nuôi trong cơ cấu nội bộ ngành, tổ chức chăn nuôi tập trung, giết mổ tập trung đạt hiệu quả.
- Mở rộng phương thức liên kết, liên doanh giữa doanh nghiệp với HTX, nông hộ nhằm giải quyết đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp theo hướng tăng giá trị bán ra của nông sản.
Bốn là, phát triển nâng cấp hệ thống hạ tầng nông thôn. Trong 19 tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới có đến 9 tiêu chí (từ tiêu chí 1-9) là các tiêu chí khi thực hiện cần phải có tiền, thậm chí có tiêu chí cần rất nhiều tiền thì mới thực hiện được, trong khi đó nguồn lực đầu tư của nhà nước vẫn còn nhiều hạn chế so với nhu cầu của các địa phương; vì vậy cần phải lồng ghép nhiều chương trình, dự án để triển khai thực hiện các tiêu chí, đồng thời cũng cần linh hoạt trong khi thực hiện cho phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương, như giao thông nội đồng chỉ cần cứng hóa bằng cấp phối đá dăm để phục vụ đi lại, khi có điều kiện sẽ bê tông hóa, hoặc kênh mương nội đồng chỉ cần xây bằng gạch để giảm chi phí xây lắp, hay nhà văn hóa thôn, cần nâng cấp mở rộng những nhà văn hóa đã xây dựng trước đây, không nên đập bỏ để xây dựng mới. Mọi công trình trong xây dựng nông thôn mới nên đầu tư theo cơ chế đặc thù được quy định tại Quyết định 498/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ với mục tiêu xã có công trình, nhân dân có việc làm, giảm đến mức thấp nhất chi phí mà công trình vẫn đảm bảo chất lượng.
Năm là, tiếp tục phát động, thực hiện phong trào thi đua rộng khắp.Thực hiện theo Quyết định 3016/QĐ-UBND ngày 03/10/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam về Ban hành tiêu chuẩn và hình thức khen thưởng trong phong trào thi đua “Toàn dân chung sức xây dựng nông thôn mới’’ giai đoạn 2011 – 2015, định hướng đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Quảng Nam
Từ những kết quả đạt được trong thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới huyện Thăng Bình giai đoạn 2011-2015, xem đây là bước tạo đà để huyện nhà thực hiện thắng lợi chương trình cho giai đoạn 2016-2020.