Cũng như bao nhiêu chàng trai ở xã Bình Trị, Nguyễn Hải Sơn (ở tại thôn Việt Sơn) sau khi học hết cấp 3 cũng thẳng tiến vào phương nam với nhiều kỳ vọng. Đó cũng là điều dễ hiểu bởi ở vùng phía tây của huyện Thăng Bình đất đai cằn cổi, vắng bóng công ty, xí nghiệp. Năm 2014, trong một lần tình cờ về quê thấy mô hình trồng nấm rơm có hiệu quả, Sơn bắt đầu mày mò thông tin trên mạng và quyết chí đầu tư sản xuất. Chẳng bao lâu, Sơn tận dụng 3 sào đất trống của gia đình để mở trang trại trồng nấm. Ngoài kiến thức tìm kiếm trên mạng, thêm vào đó là sự hướng dẫn của đàn anh đi trước, Sơn đã đầu tư hơn 20 triệu đồng để mở trang trại nấm. Sau những khó khăn thách thức ban đầu, giờ đây Sơn đã tạo việc làm thời vụ cho 4 lao động tại địa phương. Mỗi tháng, Sơn lãi ròng từ 25 triệu đến 30 triệu đồng từ việc trồng nấm. Theo anh Sơn, việc trồng nấm rơm rất dễ dàng. Hiện nay, trang trại của anh đã có đầu mối thu mua tại thị trấn Nam Phước nên sản phẩm làm ra đến đâu đều được tiêu thụ hết đến đó. “Tôi vừa đi tham quan một số mô hình trồng nấm linh chi tại các tỉnh phía Bắc. Hiện tôi đang tiến hành thuê thêm 4 sào đất trống của người dân địa phương để mở rộng và trồng thêm nấm linh chi”- anh Sơn nói.
Chuẩn bị vật liệu để sản xuất nấm rơm. Ảnh GB
Trước năm 2010, 89% nhân dân trên địa bàn xã Bình Trị sống chủ yếu bằng nghề thuần nông với 320 ha đất trồng lúa một vụ, sản xuất bấp bênh phụ thuộc vào thời tiết nên năng suất cây trồng thấp, chăn nuôi manh mún nhỏ lẽ. Đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo của xã chiếm 34% cao hơn so với mức bình quân toàn huyện. Nhằm cụ thể hoá Nghị quyết cuả Đảng bộ xã, Nghị quyết HĐND xã về tăng thu nhập kinh tế hộ gia đình, đồng thời thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, UBND xã Bình Trị đã phối hợp với các ban ngành, đoàn thể khảo sát, chọn các mô hình kinh tế hiệu quả ở các nơi phù hợp với điều kiện tại địa phương, đưa người dân đi học hỏi kinh nghiệm trang bị kiến thức. Qua đó tạo điều kiện cho nông dân mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng đa dạng hoá đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của thị trường nhằm vươn lên thoát nghèo làm giàu chính đáng cho bản thân và gia đình. Nhờ thị trường ưa chuộng nấm rơm, nhất là vào dịp mùng một và ngày rằm hàng tháng nên nấm rơm vào thời điểm này có giá lên đến 150.000đ – 180.000đ/kg. Nếu như trước đây nấm được bán lẻ tại các chợ xung quanh địa bàn xã thì nay nấm được thu gom đưa đến các chợ đầu mối tiêu thụ như Nam Phước, Vĩnh Điện nên giá rất cao. Bình quân mỗi hộ thu nhập ổn định từ nấm sau khi trừ chi phí mỗi tháng lãi từ 25 triệu đến 30 triệu đồng, mỗi hộ một tháng sản xuất nấm 2 đợt với khoảng 2000 bánh rơm/đợt phải sử dụng hết 30 - 40 công lao động và chi trả khoản 4 – 6 triệu tiền công. Hiện tại, các mô hình nấm rơm đã giải quyết hơn 1000 lao động thời vụ tại địa phương. Ngoài ra đến mùa vụ thu hoạch lúa bà con nông dân còn bán được rơm với giá 100.000đ/sào. Theo ông Lê Viết Mãnh - Chủ tịch UBND xã Bình Trị, thời gian qua, UBND xã Bình Trị đã phối hợp với với trung tâm xúc tiến dạy nghề Hội Nông dân tỉnh Quảng Nam mở lớp dạy kỹ thuật trồng nấm rơm trong nhà cho hội viên nông dân xã nhằm chuyển giao kỹ thuật trồng nấm rơm đến hộ nông dân giúp bà con kiến thức. Đến nay, toàn xã Bình Trị có gần 100 hộ trồng nấm rơm. Cùng với đó, UBND xã Bình Trị đã thành lập 3 Tổ hợp tác làm nấm. Theo đó, tổ hợp tác có nhiệm vụ hướng dẫn, hỗ trợ về kỹ thuật làm nấm. Đối với các Hội, đoàn thể, UBND xã chỉ đạo phải tạo điều kiện tốt nhất để các hộ dân trồng nấm tiếp cận các nguồn vốn từ nhiều kênh khác nhau. Đến nay, từ các kênh, các hộ dân đã vay vốn và mở rộng các mô hình kinh tế lên đến gần 20 tỷ đồng. “Trồng nấm đã giải quyết rất lớn lao động tại địa phương, nhất là lao động lớn tuổi. Các hộ trồng nấm hiện nay có điều kiện kinh tế khá giả. Một số hộ trước đây nằm trong diện hộ nghèo, hộ đói của xã thì đến bây giờ, trong vòng 2-3 năm trở lại đây điều kiện kinh tế khá, họ nằm trong diện hộ trung bình khá của địa phương”. Ông Mãnh nói thêm.
Mô hình trồng nấm rơm đã và đang phát triển mạnh tại xã Bình Trị. Từ đó đã đẩy giá rơm của địa phương lên cao ngất ngưỡng. Nếu như trước đây, mỗi sào rơm chỉ có từ 20.000 đồng đến 50.000 đồng. Thời điểm thu hoạch, giá rơm lên cao từ 120.000 đồng đến 150.000 đồng. Anh Nguyễn Hải Sơn cho biết, mỗi sào rơm từ ruộng đến đưa về trại nấm có chi phí hơn 300.000 đồng. Bởi vậy, nhiều người vẫn ví rơm đất Bình Trị như vàng. “Do rơm chi phí quá cao nên tôi đang có ý định sẽ chuyển đổi dùng nguyên liệu bằng bông gòn. Hiện một số tỉnh phía Bắc đã áp dụng nguyên liệu thay thế này bằng rơm, chi phí thấp và cũng cho hiệu quả ngang với rơm”. Anh Sơn cho biết thêm.
Trồng nấm rơm là nghề dễ làm, chi phí thấp, ngay cả những hộ dân ít đất hoặc ít vốn cũng có thể trồng và có thu nhập khá. Tuy nhiên, hiện nay đa số các hộ trồng nấm đều tự phát, tự tìm hướng đi cho riêng mình. Như vậy tư duy mới của người nông dân đã được thay đổi. Điều quan trọng là lãnh đạo xã Bình Trị cần xây dựng quy hoạch phát triển nghề trồng nấm lâu dài, ổn định và có cơ chế hỗ trợ hợp lý cho người trồng nấm. /.