Trong những năm gần đây, trên địa bàn huyện Thăng Bình đã và đang triển khai nhiều dự án lớn, trọng điểm nằm trong vùng động lực phát triển kinh tế xã hội vùng Đông Nam tỉnh Quảng Nam, là huyện có tỷ lệ các dự án đầu tư xây dựng và diện tích thu hồi lớn. Nhiều dự án phát triển đô thị, đầu tư cơ sở hạ tầng được triển khai như: Đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi; đường nối từ đường cao tốc đến đường ven biển 129; đường trục chính từ cầu Bình Dương đi đường ven biển 129; Khu TĐC trung tâm xã Bình Dương; Khu Nghĩ dưỡng Nam Hội An; Khu du lịch nghỉ dưỡng Vinpearl… Bên cạnh đó còn có rất nhiều dự án nhỏ khác được đầu tư trên khắp các xã trong địa bàn huyện.
Với triển khai nhiều dự án, Thăng Bình đang có cơ hội để phát triển nhanh hơn, toàn diện hơn, song cũng phải đối mặt với nhiều vấn đề nảy sinh, đó là thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư để triển khai dự án. Đây là công việc rất phức tạp, trải qua nhiều thời kỳ, với chế độ chính sách thay đổi liên tục, liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và đặc biệt là phải giải quyết mâu thuẫn giữa lợi ích của người bị thu hồi đất và chủ đầu tư, mâu thuẫn về giá đất khi xét bồi thường và tái định cư... Do đó, công tác dân vận đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư để triển khai các dự án.
Thời gian qua, nhờ làm tốt công tác dân vận của hệ thống chính trị trong việc vận động nhân dân thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nói chung và công tác bồi thường, GPMB, tái định cư trên địa bàn huyện nói riêng đạt được kết quả thuận lợi. Tuy nhiên, việc thực hiện các quy trình dân chủ, công khai liên quan đến quy hoạch, mức giá đền bù, thu hồi đất và công tác vận động quần chúng khi giải phóng mặt bằng đang còn nhiều vấn đề bất cập, dẫn đến tình trạng khiếu kiện vượt cấp kéo dài, gây mất an ninh trật tự, bức xúc trong nhân dân, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư các dự án. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân ở các khu vực có dự án chưa sâu, rộng; còn chung chung, đại khái; sự hiểu biết về pháp luật của người dân còn hạn chế. Một số nơi khi tổ chức thực hiện dự án, người dân chưa được giải thích cụ thể, rõ ràng. Vì vậy, có sự so sánh, khiếu nại về chính sách và giá đền bù giữa người được áp dụng theo thời điểm đã ban hành chính sách cũ với người đang được thực hiện chính sách mới cũng làm nảy sinh nhiều phức tạp. Hơn nữa, một số cán bộ làm công tác bồi thường còn hạn chế chuyên môn nghiệp vụ cộng với quá trình quản lý đất đai của địa phương ở cơ sở chưa chặt chẽ nên công tác xác minh về nguồn gốc, quá trình sử dụng đất phục vụ công tác bồi thường, giải tỏa cũng gặp nhiều khó khăn, làm phát sinh nhiều đơn thư khiếu nại…
Đền bù giải phóng mặt bằng đất đai được hiểu là quá trình thu hồi đất để giao cho các chủ đầu tư thực hiện các dự án được duyệt, đền bù phải tính đến vấn đề tạo việc làm ổn định cuộc sống cho các hộ nông dân có đất bị thu hồi. Nhưng thực tế cho thấy, thực hiện chính sách thu hồi đất sản xuất trong thời gian qua vẫn chủ yếu thông qua quyết định hành chính, chưa thực sự quan tâm đến công tác tuyên truyền, thuyết phục dẫn đến đời sống của người dân có đất nông nghiệp sau khi bị thu hồi gặp khó khăn, việc làm cho người dân chưa được quan tâm đúng mức…Từ thực tế trên, đòi hỏi Nhà nước phải hoạch định chính sách thu hồi đất nông nghiệp một cách đồng bộ, gắn việc phát triển các khu công nghiệp, đô thị với chiến lược đào tạo nghề, nâng cao chất lượng nguồn lao động xã hội và chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đồng thời, phải quan tâm đến chính sách an sinh xã hội với người nông dân có đất bị thu hồi, góp phần đảm bảo an ninh nông thôn, tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư có hiệu quả.
Lãnh đạo huyện Thăng Bình họp đối thoại với các hộ dân thôn Tân An xã Bình Minh
để triển khai dự án Vinpearl Nam Hội An
Nhiệm vụ và giải pháp được đề ra trong thời gian tới là tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác dân vận nói chung và công tác dân vận trong GPMB nói riêng, thể hiện sự thống nhất về quan điểm chỉ đạo đối với công tác bồi thường, GPMB, hỗ trợ, thu hồi đất, tái định cư… khi thực hiện các dự án. Tổ chức quán triệt đến các cấp, ngành về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong triển khai thực hiện các dự án để tạo sự đồng thuận của đại đa số nhân dân trên địa bàn; nâng cao chất lượng, hiệu quả và huy động được sự vào cuộc của tất cả các tổ chức trong hệ thống chính trị tham gia thực hiện công tác dân vận, từ đó làm cho người dân hiểu và đồng tình, ủng hộ.
Trong quá trình vận động cần thể hiện hình thức đa dạng, phong phú, triển khai đúng các quy định về công khai, minh bạch theo quy định của pháp luật trong GPMB. Cần phối hợp chặt chẽ trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để nâng cao nhận thức, hiểu viết về pháp luật cho nhân dân để thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo đúng quy trình, pháp luật. Khi tình huống xảy ra bằng mọi cách tiếp cận, nắm tình hình, bản chất của sự việc, xác định rõ đối tượng để tuyên truyền, giải thích, đặc biệt phải hết sức “mềm dẻo” trong cách tuyên truyền vận động, đồng thời, chọn đúng thời điểm giải đáp những tâm tư, nguyện vọng, thắc mắc, kiến nghị hợp pháp, chính đáng của người dân, đặt lợi ích của nhân dân trên hết.
Khi triển khai các dự án kinh tế - xã hội, chính quyền và các cơ quan chức năng cung cấp thông tin đầy đủ cho MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội biết để thông báo công khai, rộng rãi cho nhân dân trong vùng bị ảnh hưởng nắm bắt, thực hiện và tổ chức họp lấy ý kiến nhân dân về dự kiến triển khai dự án.
Vận dụng linh hoạt các cơ chế, chính sách đảm bảo thực hiện hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp và Nhà nước trong quá trình bồi thường, hỗ trợ, tái định cư triển khai xây dựng các dự án trên địa bàn. Thực hiện giám sát tập trung quy trình các bước trong triển khai GPMB; việc thực thi nhiệm vụ của cán bộ, công chức, viên chức và những người trực tiếp làm nhiệm vụ GPMB. Chủ động phối hợp tốt với chính quyền và các cơ quan chức năng vận động nhân dân không để xảy ra khiếu nại, tố cáo liên quan đến GPMB, nhất là các vụ việc phức tạp, kéo dài, tụ tập đông người.
Coi trọng việc tiếp công dân, tổ chức đối thoại giữa người đứng đầu chính quyền với nhân dân khi có kiến nghị. Từ đó vận động để người dân thấy được quyền và lợi ích cũng như thấy rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của mình trong thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về hỗ trợ, bồi thường, GPMB. Phát huy vai trò nòng cốt của những người có uy tín ở khu dân cư để phối hợp thực hiện công tác tuyên truyền vận động, tạo sự đồng thuận của nhân dân khi triển khai thực hiện các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội; đề cao tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, người có uy tín trong dòng họ.
Các cấp, các ngành phải làm tốt công tác quản lý đất đai, đặc biệt quy hoạch, kế hoach sử dụng đất; xử lý kịp thời, nghiêm minh các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai, đồng thời thực hiện chính sách tạo điều kiện cho người dân có đất sản xuất, đất ở, việc làm để ổn định cuộc sống khi bị Nhà nước thu hồi đất; công khai chế độ, chính sách về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư…
Các địa phương cần thực hiện tốt công tác dân vận của chính quyền trong giải phóng mặt bằng. Cán bộ làm công tác đề bù cần tâm huyết, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, là lực lượng nòng cốt thực hiện công tác dân vận của chính quyền trong đền bù, giải phóng mặt bằng đất đai.